MUGAGABEAREN ERABILERA
(Gramatika gaitasuna lantzen /Euskara zerbitzua, glotodidaktika-lanak)
Deklinabide mugagabea ondoko kasuetan erabili ohi da:
1.- Izen propioak
Pertsona izenek beti hartzen dute mugagabe forma. Leku izenek ere joera berbera dute, baina zenbait kasutan singularrean erabiltzen dira.
Mikeli gezurra esan diot
Koldori ez zaio bakarrik ibiltzea gustatzen
Zarautzen ondoan Pagoeta izeneko mendia dago
Hendaian gipuzkoar asko bizi da
2.- Partitiboa
Ogirik ekarri al duzu?
Ez dut lagunik ikusi
3.- Zenbatzaile zehaztuak (bat, bi, hiru...)
Multzo ezaguna izanik, singularra (bat) edo plurala (beste zenbaki guztiak) hartuko du.
Artzainaren hogei ardiak borda barruan zeuden (multzo ezaguna, pluralean)
Eman zenizkidan lau diskoak ekarri dizkizut (multzo ezaguna, beraz, pluralean)
Mugagabea erabiliko dugu, ordea, multzo ezezaguna bada.
Hiru ikasle etorri ziren (mugagabea)
Lau etxe erre dira (mugagabea)
4.- Instrumentala eskatzen duten zenbait espresio
Hainbat espresiotan mugagabea nagusitzen da, nahiz eta mugatuan ere etor litezkeen; izan ere, ez baita gauza bera, buruz ikastea eta buruaz leihoa haustea.
Buruz zekien / Buruaz hautsi du kristala
Eskuz egin du / Bi eskuez ematen dio gogor pelotari
Oinez ibiltzen ikasi du umeak
Gauez hobeto sentitzen naiz
Negarrez hurbildu zitzaidan
5.- Zenbatzaile zehaztugabeekin (hainbat, honenbeste, asko, gutxi, zenbait, makina bat...)
Afrikar askok ez du jatekorik
Hainbat lan alferrik galdua
Hamaika gezur esan zigun
Jende gutxik daki hori
6.- Zein, zer, zenbat galdegileekin doazen izenak
Zein laguni kontatu diozu?
Zenbat aldiz esan diozu?
Zer ordutan etorriko zara?
Zein zuzendarirekin bizi izan zara hobeto?
Zenbat herritako jendea joan da erromeriara?