B1 ikastaroaren apunteak

Galdegaia

Galdegaia perpausaren barruan nabarmendu nahi den elementua da, berak biltzen baitu informazio nagusia.

Perpauseko edozein atal izan daiteke galdegaia (izena, adjetiboa, adberbioa, aditza...) eta bide ezberdinak erabiltzen dira atal hori markatzeko.

Hona hemen batzuk:

Galdegaia aditza ez denean
Nabarmendu nahi den esaldiko atala aditzaren aurrean jartzen da:
Aitak haurrari sagarra eman dio (Zer?) Lo que le ha dado el padre al niño ha sido una manzana
Sagarra haurrari aitak eman dio (Nork?) El que le ha dado la manzana al niño ha sido el padre
Aitak sagarra haurrari eman dio (Nori?) A quien le ha dado la manzana el padre ha sido al niño

Horrexegatik hain zuzen...

• Galderetan galdetzailea aditzaren aurre-aurrean jartzen da beti, bera baita galdegaia.

Peru, norekin etorri da?
Nolakoa da zure herria?

• Erantzunetan galdetzaileen bidez eskatu zaigun informazio zatia jartzen da aditzaren aurrean.

Non gorde du disketea? Kutxan gorde du Ha sido en la caja donde lo ha guardado
Zer gorde du kutxan? Disketea gorde du Ha sido el disquete lo que ha guardado

• Zenbait hitz, galdegai direnean, gehiago markatu daitezke -xe, -txe bezalako atzizkiak erabiliz.

Nik hori esan diet (Yo les he dicho eso) > Nik horixe esan diet (Eso es lo que yo les he dicho)
Hor duzu, aurre-aurrean (Ahí lo tienes) > Hortxe duzu... (Ahí es donde lo tienes)

Pertsona izenordainek ere forma berezia har dezakete:

Ni izan naiz (he sido yo) > Neu izan naiz (soy yo el que ha sido)
Guk irabazi dugu (nosotros hemos ganado) > Geuk irabazi dugu (nosotros somos los que hemos ganado)

Galdegaia aditza denean
Aditza bera ere izan daiteke galdegaia. Kasu hauetan:

• Forma perifrastikoetan egin tartekatzen da aditz nagusia eta laguntzailearen artean:

Horrela segitzen baduzu, joan egingo naiz (lo que voy a hacer es irme)
Umea jausi egin da (lo que le ha sucedido al niño es que se ha caido)

• Forma trinkoetan, ba- partikula jartzen da aditzaren aurrean

Badator autobusa
Nik badakit hori

Oharra
Urdin koloreko itzulpenetan ikus dezakezunez, gaztelaniaz galdegaia edo nabarmendu nahi den informazioa adierazteko, perifrasis luze bat erabilzten da (erlatibozko esaldi bat). Baina, kontuz!, euskeraz gaztelaniazko kalkoak ebitatu behar dira. Adibidez: Bueno, yo ahora lo que voy a hacer es irme esateko ez dugu horrelakorik esan behar: Beno, nik orain egingo dudana joatea izango da, baizik euskera jatorrean horrelakoa esango dugu: Beno, ni joan egingo naiz!